Silesia Sign-Fest - Festiwal Sztuki Głuchych 

“Silesia Sign-Fest - Festiwal Sztuki Głuchych” odbędzie się w tym roku po raz pierwszy, w przestrzeni Miasta Ogrodów w Katowicach. Wykłady, wystawy, warsztaty czy pokazy filmowe - wszystkie wydarzenia będą tłumaczone na polski język foniczny. Wydarzenie odbędzie się 22 listopada. A jaki jest cel festiwalu? O tym opowiada Kinga Hołda-Justycka, koordynatorka programowa wydarzenia. 

• Kiedy? 22 listopada.
• Gdzie? Katowice Miasto Ogrodów.
• Wstęp wolny.

Celem Festiwalu Kultury Głuchych jest promowanie i upowszechnianie bogatej kultury Głuchych, zwiększanie świadomości na temat języka migowego (PJM), a także integracja osób g/Głuchych i słyszących. Festiwal będzie obfitował w różnorodne wydarzenia: warsztaty, wystawy, pokazy filmowe, a także wykłady i dyskusje, które są tłumaczone na polski język foniczny i/lub PJM. mówi koordynatorka programowa wydarzenia, Kinga Hołda-Justycka

Festiwal Kultury Głuchych jest skierowany przede wszystkim do osób g/Głuchych, ale także do osób słyszących, które chcą poznać i zrozumieć kulturę Głuchych. Jest to wydarzenie, które ma na celu integrację obu tych społeczności i budowanie mostów między nimi.dodaje koordynatorka programowa

Przez wiele lat w Polsce instytucje nie organizowały wystaw, dyskusji czy warsztatów w tym temacie. W 2024 roku Kinga Hołda-Justycka odwiedziła dwa festiwale Kultury Głuchych w Anglii i we Francji – to było dla niej ogromne źródło inspiracji i wzruszenia.

Głusi pracują, mają umiejętności, chęć do działania, motywacje, potrzebę regularnych spotkań. Bez takich festiwali poziom wiedzy o świecie Kultury Głuchych byłby jeszcze niższy – brak edukacji w tym zakresie stanowi problem. Dlatego po moim powrocie z Francji i Anglii pomyślałam, że muszę coś zorganizować w Mieście Ogrodów - czemu nie? „Silesia Sign-Fest’ - Festiwal Sztuki Głuchych’’ to analiza szans i barier dla uczestnictwa g/Głuchych/słyszących w życiu kulturalno-artystycznym. Chcemy zbadać bolączki tej mniejszości językowej wobec dominującej kultury oralnej (kultury języka mówionego), poprzez analizę dotychczasowej działalności instytucji i organizacji kulturalnych na rzecz osób g/Głuchych oraz zweryfikowanie postaw, świadomości i motywacji samych osób głuchych do udziału w życiu kulturalno-artystycznym. Potrzebne jest spotkanie dwóch światów, żeby pokazać, że osoby g/Głuche naprawdę istnieją. Potrzebna jest wymiana doświadczeń, poznanie ludzi Głuchych z innych krajów. Zobaczyć, co oni mogą nam pokazać - być może nawet koncert z piosenkami Głuchych? zauważa Kinga Hołda-Justycka

“Silesia Sign-Fest” to nie tylko wydarzenia kulturalne, ale również bardzo ważne "Bezpieczne miejsce", w którym będzie można uzyskać wsparcie psychiczne, ale też dowiedzieć się, w jaki sposób osoby głuche mogą interweniować w kryzysowych lub trudnych sytuacjach.

Ten Festiwal jest moim marzeniem, a tegoroczna edycja to dopiero pierwszy krok. Chciałabym, żeby za dwa lata “Silesia Sign-Fest” stał się festiwalem międzynarodowym. Chcę, żeby ludzie wiedzieli, że g/Głusi też mają potrzeby życiowe. podkreśla Kinga Hołda-Justycka

W październiku zostanie przedstawiony szczegóły programu Festiwalu.

Prosimy jeszcze o cierpliwość – w tej chwili ciężko pracujemy nad programem Festiwalu; wszystkie szczegóły przedstawimy w październiku! zapowiada koordynatorka

Kinga Hołda-Justycka – aktorka, artystka, graficzka, fotograficzka, specjalistka ds. projektów kulturalnych w Katowice Miasto Ogrodów - Instytucji Kultury im. K. Bochenek. Pochodzi z Katowic, gdzie ukończyła Wydział Grafiki na Akademii Sztuk Pięknych. Absolwentka studiów podyplomowych na Wydziale Fotografii Warszawskiej Szkoły Fotografii i Grafiki Projektowej. Uczestniczka wielu plenerów artystycznych dla osób niesłyszących w Polsce i za granicą. Członkini zarządu Fundacji Ingraft. Zajmuje się również komunikacją w polskim języku migowym oraz International Sign.

4 zdjęć

Kinga Hołda-Justycka - artystka, graficzka, fotograficzka

Kultura Głuchych

Co to jest Kultura Głuchych? Czy podobnie jak kultura śląska różni się od kultury większości Polaków? Historia Ślązaków czy innych mniejszości językowo-kulturowych pozwala zrozumieć złożoność relacji społecznych. Podobnie jest w wypadku osób niesłyszących, dla których naturalnym językiem jest polski język migowy. Język migowy określa tożsamość, pozwala identyfikować się z grupą osób o podobnych doświadczeniach i wrażliwości wizualnej.

W 2022/2023 roku w Katowicach powstała pierwsza wystawa przedstawiająca historię mniejszości językowo-kulturowej g/Głuchych. Wystawa “Głusza” miała na celu zwrócenie uwagi na fascynująca kulturę, język, potencjał języków migowych i międzynarodowy ruch aktywistów g/Głuchych. Zaangażowanie osób g/Głuchych w działania związane z wystawą pokazały ogromną potrzebę podjęcia tej problematyki społecznej. “Głusza” była impulsem do kolejnych działań związanych z prezentacją twórczości g/Głuchych, języków migowych, dostępności komunikacyjnej.

O języku migowym i barierach w komunikacji

Przeczytajcie naszą rozmowę z prowadzącą - Kingą Hołdą-Justycką:

Trudno nauczyć się języka migowego?

Kinga Hołda-Justycka: To zależy – są osoby, którym łatwo jest nauczyć się języka migowego, ale niektórzy miewają z tym duże trudności i nauka PJM może być dla nich wyzwaniem, ale nie jest niemożliwa. Język migowy, podobnie jak każdy język, wymaga czasu i wysiłku, aby opanować jego zasady i gramatykę, ale istnieją zasoby i sposoby, które mogą ułatwić naukę.

Co daje integracja osób g/Głuchych i słyszących? Czy wciąż jest jej za mało?

Integracja osób g/Głuchych* i słyszących to proces, który sprzyja lepszej komunikacji, wzajemnemu zrozumieniu i akceptacji. Daje korzyści obu grupom, zarówno osobom niesłyszącym, jak i słyszącym. Nadal jednak w wielu miejscach brakuje wystarczających działań na rzecz integracji, co sprawia, że osoby g/Głuche często doświadczają izolacji i wykluczenia. Do tego integracja obu światów nie jest taka prosta, ponieważ stare ustawy nadal mówią, że komunikacja między g/Głuchymi a słyszącymi jest niemożliwa.

Najczęściej g/Głusi podejmują odważne próby komunikacji ze światem słyszących, starają się bardzo, używają gestykulacji, piszą na kartce czy pomagają sobie telefonem. A słyszący bardzo często boją się kontaktów z g/Głuchymi, nie potrafią się komunikować i nie wiedzą, jak zareagować. Czasami zdarzają się takie sytuacje, że słyszący orientując się, że mają do czynienia z osobą g/Głuchą, ratują się ucieczką, bo nie wiedzą, jak zainicjować komunikację. Sytuacja nieco się już poprawiła, ale nadal trzeba pracować nad edukacją i uświadamianiem, że g/Głusi mają takie same predyspozycje, jak słyszący.

Zauważasz na co dzień takie bariery w komunikacji? Co zrobić, by nie zniwelować?

Aby zmniejszyć bariery komunikacyjne między osobami g/Głuchymi i słyszącymi, kluczowe jest promowanie wiedzy i umiejętności w zakresie języka migowego, a także zwiększanie świadomości o potrzebach osób Głuchych. Ważne jest również dostosowanie środowiska i systemów komunikacji, aby były one bardziej dostępne dla wszystkich.

Na co dzień można zauważyć różne bariery w komunikacji. Mogą być to zarówno bariery zewnętrzne, jak i wewnętrzne, które utrudniają porozumienie i skuteczną wymianę informacji. Bariery wewnętrzne to te, które związane są z naszymi wewnętrznymi stanami i postawami. Obejmują na przykład brak koncentracji, brak zainteresowania, nieśmiałość, silne emocje, brak zaufania, uprzedzenia, dogmatyzm myślenia, a także różnice temperamentów czy zmęczenie.

Likwidacja barier wymaga czasu na zmianę treści ustawy i wprowadzenie zapisu mówiącego, że g/Głusi i słyszący mogą się komunikować. Dużo czasu potrzebne jest też do tego, żeby g/Głusi byli w stanie pokonać bariery dzielące ich od świata słyszących. Natomiast nie jest to możliwe w stu procentach; to dwa różne światy, inne myślenie, inne perspektywy. g/Głusi są zmuszeni do życia w obu światach, a słyszący wręcz przeciwnie, całe życie żyją w systemie „dźwiękowym”. Wejście w świat g/Głuchych jest dla nich trudne i wymaga czasu.

* Zapis "g/Głuchy" w odniesieniu do osób niesłyszących oznacza zarówno osoby, które nie słyszą, jak i osoby, które utożsamiają się ze społecznością osób Głuchych, mającą swój język i kulturę. Mała litera "g" oznacza osobę niesłyszącą, a wielka litera "G" oznacza osobę identyfikującą się ze społecznością Głuchych i mają własną kulturę i język.

Rozmawiała: Olga Krzyżyk.